به نقل از «ایسنا»

گزارشی از نوعی تبعیض جنسیتی ناآشکار در دنیای علم

تاریخ انتشار: ۳ آبان ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۲۶۰۰۰۸

در دهه‌های اخیر، در دنیا برای مقابله با تفکرات کلیشه‌ای درباره حضور زنان در دنیای علم، تلاش‌های زیادی شده و حضور زنان در حوزه‌های علمی مختلف مانند مهندسی و ریاضیات افزایش یافته است. ولی شواهد حاکی از آن است که هنوز در دنیای علم، سوگیری‌های ناآشکاری وجود دارد. یکی از این سوگیری‌های ناآشکار، استناد کم‌تر مقالات زنان نسبت به مردان است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

به گزارش ایسنا، تبعیض جنسیتی از موضوعاتی است که در جهان علم نیز دیده می‌شود. شواهد زیادی وجود دارد که نشان می‌دهد، به زنانی که در زمینه‌های «علوم (Science)، فناوری (Technology)، مهندسی (Engineering) و ریاضیات (Mathematics) » (STEM) مشغول به فعالیت هستند، توجه نمی‌شود.

به نظر می‌رسد این تبعیض جنسیتی در بخش‌های مختلف فضای علم، حتی در مواردی مثل اهدای "جایزه نوبل" نیز وجود دارد. سال گذشته بنیاد جایزه نوبل به دلیل اهدای بیشترین جوایز نوبل به مردان مورد انتقاد شدید قرار گرفت. تفکر قالب سنتی این است که زنان ریاضی را دوست ندارند و در علم خوب نیستند؛ البته محققان این دیدگاه را رد می‌کنند و بررسی‌ها نشان داده که این طور نیست.

در دهه‌های گذشته، برای مقابله با این کلیشه‌ها و تفکرات و افزایش حضور زنان در زمینه علوم، فناوری، مهندسی و ریاضیات (STEM) تلاش‌های بسیاری انجام شده است و تعداد زنانی که در این سال‌ها به مشاغل این حوزه‌ها علاقه‌مند شده‌اند، افزایش یافته است. در حال حاضر تعداد زیادی از زنان در مقطع دکتری رشته‌های STEM فارغ‌التحصیل می‌شوند، ولی آن‌ها برای پیشرفت در حرفه تحصیلی و کاری خود با موانع زیادی از جمله موانع ساختاری و نهادی روبرو می‌شوند.

وجود سوگیری‌های ناآشکار در دنیای علم

تحقیقات نشان داده بسیاری از سوگیری‌ها و تعصباتی که در دنیای علم برای زنان متخصص و دانشمند وجود دارد، سوگیری‌های ناآشکار هستند. این موضوع حتی در روند ارزش‌گذاری و قدردانی از کارهای تحقیقاتی و همچنین اهدای بورس تحصیلی به زنان نیز دیده می‌شود. این سوگیری‌های ناآشکار می‌تواند بر توانایی زنان در انتشار یافته‌های تحقیقات و استنادات به مقالات آن‌ها نیز تاثیر بگذارد. برای مثال؛ برخی مطالعات نشان داده که افراد کمتری به مطالعات زنان استناد می‌کنند و حتی زمان داوری و فرآیند بازبینی توسط همتایان (peer review) در تحقیقاتی که زنان به تنهایی آن‌ها را انجام داده‌اند، دو برابر بیشتر از زمان بازبینی تحقیقات مردان است.

در همین راستا؛ در روزهای اخیر نشریه ساینس، گزارشی در مورد این شکاف استنادی بین پژوهشگران زن و مرد در حوزه فیزیک معاصر منتشر کرده است. در این گزارش عنوان شده است که مشارکت‌های علمی زنان، معمولاً در علوم اعصاب، نجوم، پزشکی و فیزیک، کمتر از همتایان مرد آن‌ها ارزش‌گذاری می‌شوند و مورد استناد قرار می‌گیرند. همچنین مجموعه شواهد نشان می‌دهد عوامل مختلفی در این سوگیری استنادی تاثیرگذار است که می‌تواند به محققان و مؤسسات در کم کردن نابرابری جنسیتی کمک کند.

در گزارش نشریه ساینس، به مطالعه‌ای اشاره شده که هفته گذشته در نشریه Nature Physics منتشر شده است. در این مطالعه عنوان شده که بین مردان و زنان «شکاف استنادی» وجود دارد و استناد بیش از حد به مقالات مردان، در درجه اول توسط پژوهشگران مرد دیگر و سپس توسط محققانی که کمتر با آن حوزه کاری آشنا هستند، انجام می‌شود. پژوهشگران این مطالعه می‌گویند که اگرچه تصمیم‌گیری برای استناد به مقالات، یک انتخاب شخصی است؛ اما تاثیرات تجمعی این انتخاب‌ها، می‌تواند به مجموعه‌ای از محققان آسیب بیهوده بزند.

بررسی‌ها نشان داده است که در زمینه استنادات به مقالات محققان، یک سوگیری جهانی وجود دارد و مقالاتی که توسط زنان نوشته‌شده، به طور چشم‌گیری کمتر مورد استناد قرار گرفته‌اند و مقالات مردان به طور چشم‌گیری بیش از حد استناد شده‌اند. همچنین در این مطالعه عنوان شده که رفتار استنادی در چندین بُعد متفاوت است. به طوری که این عدم توازن، با توجه به این‌که چه کسی استناد می‌کند، کجا استناد می‌کند و چه چیزی استناد می‌کند، متفاوت است.

مزیت پیشگام بودن برای مردان

در گزارش ساینس به مطالعه دیگری اشاره شده که هفته‌های اخیر در نشریه Communications Physics منتشر شده است. در این مطالعه به موضوع «مزیت پیشگام بودن یا تقدم» اشاره شده است.

فریبا کریمی؛ یکی از پژوهشگران این مطالعه که دانشمند علوم اجتماعی محاسباتی در وین است؛ در توضیح این مزیت می‌گوید که در بین مقالات مشابه، مقالاتی که توسط مردان نوشته شده‌اند، پیش از مقالات زنان منتشر شده است؛ بنابراین مردان زودتر از زنان می‌توانند خود را در یک حوزه علمی تثبیت کنند و همین موضوع به آن‌ها اجازه می‌دهد که شبکه ارتباطی خود را توسعه دهند و به رسمیت شناخته شوند.

در این مطالعه عنوان شده است که مردان دارای مزیت‌های تاریخی انباشته‌ای هستند؛ چرا که زنان دیرتر و با سرعت کمتری به این عرصه می‌پیوندند و در مجموع مزیت پیشگام بودن، نقش مهمی در ایجاد نابرابری‌های جنسیتی در استناد به مقالات زنان در جامعه فیزیک دارد.

این نوع تاثیرات می‌توانند در طول حرفه یک فرد دانشگاهی انباشته شوند. بر اساس مقاله‌ای که ماه گذشته در مجموعه مقالات آکادمی ملی علوم آمریکا (NAS) منتشر شده است؛ در میان اعضای این آکادمی، مردان به طور متوسط در طول عمر خود ۱۴ هزار استناد، بیشتر از زنان دارند و شکل و ویژگی‌های شبکه‌های استنادی نیز به طور قابل توجهی بر اساس جمعیت متفاوت است.

در گزارش نشریه ساینس به راهکاری برای کاهش این شکاف جنسیتی در استنادات نیز اشاره شده است. در این گزارش به نقل از «دنی باسِت»؛ عصب‌شناس سیستم‌ها در دانشگاه پنسیلوانیا که در یکی از مقالات اخیر مشارکت داشته، عنوان شده که در مطالعات اخیر به عواملی اشاره می‌کنند که در آن‌ها اقدام فردی می‌تواند به از بین بردن سیستم‌های ناعادلانه کمک کند.

یکی از استراتژی‌هایی که تیم «باسِت» از آن استفاده می‌کنند، کمی کردن نسبت مقالات محققان زن و مرد در مطالعاتی که محققان به آن استناد کردند، با استفاده از ابزار «ارزیابی تعادل جنسیتی» است و در یک بیانیه عنوان شود که این مقاله به تنوع متعهد بوده است. این پژوهشگر اشاره می‌کند که این بیانیه، نه تنها از برابری استناد در یک مطالعه خبر می‌دهد، بلکه نشان‌دهنده تعهد به تنوع، برابری و دربرگیری همه گروه‌ها است.

انتهای پیام

منبع: ایسنا

کلیدواژه: تبعیض جنسیتی مجله ساینس استنادات مقاله منتشر شده دنیای علم سوگیری ها نشان داده عنوان شده اشاره شده

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۲۶۰۰۰۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

اعزام تیراندازان به جام جهانی باکو + اسامی و برنامه مسابقات

جام جهانی تیراندازی از چهارشنبه، ۱۲ اردیبهشت ماه در باکوی جمهوری آذربایجان آغاز می‌شود. - اخبار ورزشی -

به گزارش خبرگزاری تسنیم، جام جهانی تیراندازی از چهارشنبه، 12 اردیبهشت ماه در باکوی جمهوری آذربایجان آغاز و تا 23 اردیبهشت ماه ادامه دارد.

نمایندگان کشورمان در تپانچه با ترکیب هانیه رستمیان، گلنوش سبقت الهی و سجاد پورحسینی با هدایت محسن نصر طالبی بامداد امروز (سه‌شنبه)، 11 اردیبهشت ماه راهی این مسابقات شدند.

نجمه خدمتی، فاطمه امینی، شرمینه چهل‌امیرانی، پوریا نوروزیان و امیر محمد نکونام نیز با هدایت مریم طالبی، پنجشنبه، 13 اردیبهشت ماه عازم باکو خواهند شد.

برنامه جام جهانی تیراندازی در باکو به شرح زیر است:

پنجشنبه، 13 اردیبهشت:

مقدماتی تپانچه 10 متر میکس ساعت 14:45

جمعه، 14 اردیبهشت:

فینال تپانچه 10 متر میکس ساعت 9

مقدماتی تپانچه 10 متر مردان 11

مقدماتی تپانچه 10 متر زنان 14:45

شنبه، 15 اردیبهشت:

فینال تپانچه 10 متر مردان 9:30

فینال تپانچه 10 متر زنان 11:15

مقدماتی تفنگ میکس 14:45

فینال تفنگ میکس 17:30

یکشنبه، 16 اردیبهشت:

مقدماتی تپانچه 25 متر زنان (دقت) ساعت 8:30

مقدماتی تفنگ 10 متر مردان ساعت 8:30

مقدماتی تفنگ 10 متر زنان ساعت 12:45

دوشنبه، 17 اردیبهشت:

مقدماتی تپانچه 25 متر زنان (سرعت) ساعت 8:30

فینال تفنگ 10 متر مردان ساعت 9

فینال تفنگ 10 متر زنان ساعت 11

سه‌شنبه، 18 اردیبهشت:

فینال تپانچه 25 متر زنان ساعت 9:30

مقدماتی تفنگ 50 متر سه وضعیت مردان ساعت 8:45
مقدماتی تفنگ 50 متر سه وضعیت زنان ساعت 13:15

چهارشنبه، 19 اردیبهشت:

ادامه رقابت‌های تفنگ 50 متر سه وضعیت زنان و مردان در دور دوم

پنجشنبه، 20 اردیبهشت:

فینال تفنگ 50 متر سه وضعیت زنان ساعت 8:30

فینال تفنگ 50 متر سه وضعیت مردان ساعت 10:45

جمعه، 21 اردیبهشت:

مقدماتی تفنگ 50 متر سه وضعیت زنان ساعت 8:44

مقدماتی تفنگ 50 متر سه وضعیت مردان ساعت 13:15

شنبه، 22 اردیبهشت ماه:

فینال تفنگ 50 متر سه وضعیت زنان ساعت 14:30

فینال تفنگ 50 متر سه وضعیت مردان ساعت 16:45

انتهای پیام/